مهدی ارژنگی‌نیا، آنالیزور سابق سرخابی‌ها: با ورود فرهاد مجیدی به استقلال و زمانی که این سرمربی سکان هدایت استقلالی‌ها را عهده‌دار شد، در ابتدای کار سیستم بازی این تیم را تغییر داد و آن را به سمت‌وسوی سیستم مورد علاقه خودش برد که در ابتدا با این تغییر سیستم، استقلال پرفرازونشیب ظاهر شد و به آن صورت موفق عمل نکرد. این درحالی است که من معتقدم استقلال فقط می‌تواند با سیستم 3-5-2 نتیجه بگیرد؛ چراکه استراماچونی ایتالیایی اسکلت این تیم را با نفرات فعلی برحسب این سیستم ساخت و تمرین داد و طراحی کرد. جالب اینکه حتی بازیکنی مثل میلیچ به همین دلیل جذب استقلال شد؛ چراکه این تیم در همان زمان مدافع چپ داشت اما میلیچ برای بازی در جناح چپ سیستم 3-5-2 به خدمت گرفته شد. بنابراین استقلال از وقتی که به سیستم مرد ایتالیایی بازگشت توانست دوباره موفق شود و نتایج خوبی را کسب کند چون این تیم با این بازیکنان و تمریناتی که استراماچونی داده فقط با این سبک بازی و سیستم موفق می‌شود و هر کسی هم که می‌آید باید استقلال 3-5-2 بازی کند تا بتواند نتیجه بگیرد و من معتقدم استقلال به غیر از این سیستم، با هر سیستم دیگری به میدان برود نتیجه نمی‌گیرد. این درحالی است که آبی‌‌پوشان در چند بازی اخیر خود بعد از دربی با همین سیستم مقابل حریفان به میدان رفتند و در بیشتر آنها موفق عمل کرده و با دست پر و پیروزی میدان را ترک کردند.

چرا استقلال باید 3-5-2 بازی کند؟

شاید این سوال پیش بیاید که آیا تغییر سیستم در بزنگاه‌هایی مثل دیدار با پرسپولیس که برای هواداران این تیم حیثیتی و مهم به‌شمار می‌رود کار درستی خواهد بود، یعنی اینکه استقلال درست در روز دربی بخواهد دست به تغییر سیستم زده و ناگهان سیستم 3-5-2 را در روز مهمی مثل بازی با پرسپولیس به نمایش بگذارد، یعنی کاری که استراماچونی در دور رفت فصل نوزدهم و فرهاد مجیدی در دور برگشت فصل بیستم این کار را انجام دادند؛ این کار درستی به‌شمار می‌رود یا خیر. باید این‌طور پاسخ را بدهم که در کل شاید این موضوع درست باشد اما در اصل اگر بخواهیم تلقی دیگری از 3-5-2 داشته باشیم این است که این سیستم در دفاع تبدیل به 5-4-1 می‌شود.

شما به این نکته نگاه کنید، بازیکنان پرسپولیس خاصیتی که دارند این است که از عقب زمین خودشان در زمان حمله خیلی خوب به جلوی زمین اضافه می‌شوند. بازیکنانی مثل امید عالیشاه، کمال کامیابی‌نیا و احمد نوراللهی یا سیامک نعمتی یا هر بازیکن دیگری که در این پست بازی کند به خوبی به خط حمله اضافه‌ شده و حتی گلزنی هم می‌کنند. پس درواقع اسم این سیستم 3-5-2 است اما در زمان دفاع تبدیل به 5-4-1 یا حتی 6-3-1 می‌شود. درواقع این سیستم برای زمانی استفاده می‌شود که پرسپولیس به شما حمله می‌کند تا در موقع دفاع یک یا دو نفر اضافه شوند تا بتوان تراکم بازیکنان حریف را با تعداد مدافعان و بازیکنان خودی خنثی کرده و از بین برد، این درحالی است که در سیستم 4-4-2 بازیکنان ما آنقدر باهوش نیستند که بازیکنی که از عقب به‌عنوان مهاجم سایه اضافه می‌شود را بتوانند خنثی کنند اما در سیستم 5-4-1 وقتی که تعداد و تراکم بازیکنان بالا می‌رود اگر حتی به صورت نفر به نفر هم، دفاع انجام بپذیرد این مشکل حل می‌شود.

به‌طور مثال تیمی مثل مس رفسنجان جلوی پرسپولیس 3-5-2 بازی کرد. این درحالی است که این تیم فقط همین یک بازی را در طول رقابت‌های لیگ برتر با این سیستم به میدان رفت و تنها دلیل انجام این کار هم این بود که با تراکمی که بازیکنان این تیم با سیستم 5-4-1 در خط دفاع درست کردند که حتی در دقایقی 6-3-1 نیز شد، بتوانند جلوی ضدحملات پرسپولیس را بگیرند که البته در این کار هم تا دقایق پایانی موفق عمل کردند و درنهایت با یک گل که آن هم روی اشتباهات فردی به ثمر رسید، مس رفسنجان مقابل پرسپولیس بازی خود را واگذار کرد. نکته قابل توجه دیگر اینکه پرسپولیسی‌ها در این فصل یکی دو حرکت را به صورت ویژه انجام می‌دهند، اول اینکه وقتی که از دو مهاجم صرف در ترکیب خود استفاده می‌کنند وقتی یکی از آنها نفوذ کرده و اصطلاحا «به تو» می‌زند، مهاجم دیگر جای او را می‌گیرد و همین حرکت کشویی که انجام می‌دهند مدافعان حریف را گیج کرده و آنها در یارگیری با مشکل مواجه می‌شوند. حتی گل پرسپولیس مقابل مس رفسنجان نیز روی همین اصل توسط مهدی عبدی به ثمر رسید به همین دلیل است که عملکرد هجومی پرسپولیس در این سال‌ها همیشه به چشم آمده و آنها موفق عمل کرده‌اند.

نقاط ضعف و قوت پرسپولیس

واقعیت این است که پرسپولیس از لحاظ هجومی تیم اول ایران محسوب می‌شود. البته نمی‌توان کتمان کرد که این تیم در دفاع مشکل دارد اما تیم‌های حریف به قدری از لحاظ اعتمادبه‌نفس پایین هستند که نمی‌توانند از این ضعف پرسپولیس به‌ خوبی استفاده لازم را ببرند. درنهایت هم اگر بخواهند این استفاده را بکنند یک حامد لک آماده در درون دروازه این تیم قرار دارد که حتی توپ‌های صددرصد را هم می‌تواند مهار کند. بنابراین به نظر من نقطه قوت پرسپولیس در این چند سال به خط حمله این تیم مربوط می‌شود و تیم‌های مقابل برای اینکه جلوی آنها را بگیرند از سیستم 3-5-2 که در موقع دفاع 5-4-1 می‌شود استفاده می‌کنند اما برای اینکه نگویند دفاع می‌کنیم و یک بازی دفاعی را به نمایش می‌گذاریم می‌گویند 3-5-2 بازی می‌کنیم درحالی که این سیستم در حمله 3-5-2 است اما در دفاع 5-4-1 یا 6-3-1 می‌شود، بنابراین تیم‌هایی که جلوی پرسپولیس زورشان نمی‌رسد و برای اینکه با تعداد اختلاف گل بالا نبازند این سیستم را انتخاب می‌کنند؛ چراکه از لحاظ میزان دوندگی، از لحاظ جابه‌جایی، از لحاظ هماهنگی و مالکیت توپ چون پرسپولیسی‌ها چندین سال است که کنار همدیگر با یک سبک و سیستم بازی می‌کنند، آنها چشم بسته همدیگر را پیدا کرده و به هم پاس می‌دهند.

درحال حاضر پنج سال است که پرسپولیس با برانکو، کالدرون و گل‌محمدی 4-4-2 بازی می‌کند و پنج سال است که از لحاظ شعور تاکتیکی و هماهنگی به نقطه اوج خود رسیده است بنابراین چون این تیم سیستماتیک بازی می‌کند هر بازیکنی در این سیستم به میدان برود می‌تواند در این سیستم موفق عمل کرده و درنهایت قهرمانی را برای این تیم به ارمغان بیاورد.

این درحالی است که اگر استقلال را ببینید در این سال‌ها 3-5-2 بازی کرده، دوباره 4-4-2 شده و در ادامه باز هم 3-5-2 شده و در این مدت مربیان مختلف سیستم‌های متعددی را در این تیم به کار گرفته‌اند و این یعنی سیستم استقلال مدام تغییر پیدا کرده و همین تغییرات درنهایت باعث شده است تا استقلال نتواند موفق عمل کند، اما پرسپولیس چند سال است که در خانه و خارج از خانه و ایران و آسیا با سبک و سیاقی که به آن وفادار مانده موفق عمل کرده و هر سال هم قهرمان می‌شود.

اما دربی...

حالا به دربی ۹۶ برسیم من معتقدم با توجه به همه صحبت‌هایی که مطرح کردم و بر حسب آنالیز فنی دو تیم فکر می‌کنم پرسپولیس این بازی را می‌برد. درحال حاضر تنها نقطه تمرکز استقلال استفاده از از ضدحملات و حرکات فردی مهدی قایدی بوده و اصول کاری این تیم روی این موضوع استوار است. در برخی بازی‌های دیگر هم می‌دیدم که این تیم عقب می‌کشد و استقلالی‌ها پاس بلند برای ارسلان مطهری می‌فرستادند تا او توپ را به دو نفر کناری‌های خود برساند. در این مدت هم فرهاد مجیدی روی نیمکت با جدایی فراز کمالوند، فرشاد ماجدی و دانشیار به اندازه کافی تنها شده و شاید همین موضوع در ادامه کار او را با مشکل مواجه کند. در این مدت در چند بازی کار استقلالی‌ها را دفاع ضدحمله دیدم. این‌طور که اجازه بدهند تیم حریف بیاید و روی ضدحملات از تکنیک فردی مهدی قایدی استفاده کنند و با دریبل‌های او تیم بالا آمده و به گل برسند. بنابراین روی همین اصول من معتقدم که پرسپولیس این بازی را می‌برد. در هر صورت امروز در فوتبال ایران پرسپولیس بهترین فوتبال را ارائه می‌دهد و همه هم از این موضوع مطلع هستند. جابه‌جایی‌هایی که آنها انجام می‌دهند یا تغییرات تاکتیکی با وجود بازیکنان زیادی که در هر پست دارند ازجمله ترابی و سایرین باعث می‌شود تا امروز پرسپولیس به این موفقیت‌ها رسیده و هیچ تیمی جلودارش نباشد.